حیوان خانگی یا پت حیوانیه که به عنوان یک دوست، محافظ یا همدم و همراه نگهداری میشه. و قراره با حضورش به زندگی سرپرستش شادی، انرژی و امید ببخشه. با این تعریف، حیواناتی که به منظور استفاده خوراکی یا انجام خدماتی مثل سوارکاری و باربری پرورش داده می‌شن، پت محسوب نمی‌شن. پس اگه به مرغ و خروس‌هاتون به چشم زرشک پلو با مرغ نگاه می‌کنید، نمیتونید به عنوان حیوان خانگی دسته‌بندیشون کنید.
چرا به حیوان خانگی نیاز داریم؟
همه ما به یک رفیق وفادار و بامرام، که بدون در نظر گرفتن هیچ منفعتی، خالصانه کنارمون باشه، نیاز داریم. قسمت زیادی از این نیاز با گذروندن وقت کنار خانواده ودوستامون، برطرف میشه. اما با داشتن یه حیوان خانگی بامزه، این احساس تکمیل میشه و احساس تنهایی و سایر احساسات منفی، به حداقل می‌رسن.
نگهداری حیوان خانگی فواید خیلی زیادی داره. مثلا به کاهش احساس تنهایی مخصوصا توی شرایط امروز دنیا که آدما از هم فاصله گرفتن، کمک می‌کنه. باعث کاهش استرس و اضطراب و افزایش ترشح هرمون‌های شادی آور مثل سروتونین میشه. به بهبود مشکلات روانی مثل افسردگی کمک می‌کنه. و همه اینا فقط بخشی از فواید نگهداری حیوون خونگیه. به طور کلی میشه گفت که نگهداری پت باعث میشه ما تبدیل به آدم بهتری بشیم.
تاریخچه نگهداری حیوانات خانگی
طبق تحقیقات و مشاهداتی که صورت گرفته، تاریخچه نگهداری حیوان خانگی، برمیگرده به دوران پارینه سنگی. این نتیجه گیری برا اساس مشاهده نقاشی‌های روی دیوار غارها که مربوط به این دورانه، بدست اومده. توی این نقاشی‌ها، حضور سگ در کنار انسان برای کمک به شکار حیوانات دیگه، دیده میشه. حتی در دوران تاریخی نزدیک‌تر، یعنی قرون وسطی و رنسانس، کلی نقاشی مربوط به نگهداری حیوان خانگی وجود داره. پس با این اوصاف، نگهداری پت، ریشه کهنی در تاریخ داره.
خصوصیات حیوان خانگی
یک حیوان برای اینکه حیوان خانگی یا پت به حساب بیاد، باید خصوصیات زیر رو داشته باشه:
- مهم ترین خصوصیت، قابلیت کنترل و پیشگیری بیماری‌های مشترک اون حیوان با انسانه. اگه این ویژگی توی حیوان مورد نظر وجود نداشته باشه، نگهداریش به شدت خطرناکه.
- حیوان مورد نظر خطرناک نباشه. مثلا سمی نباشه.
- در خطر انقراض نباشه.
- قابلیت تولید مثل و تکثیر در اسارت رو داشته باشه و توی همین شرایط به دنیا اومده باشه.
با این ویژگی‌ها خیلی از حیواناتی که همین الان هم به عنوان حیوان خانگی در نظر گرفته می‌شن، از لیست خط می‌خورن. حیواناتی مثل کاسکو، بعضی گونه های لاک پشت و سمندر، میمون رزوس، سنجاب و…
انواع حیوان خانگی
حیوان خانگی یا پت به دو دسته کلی حیوانات معمول و حیوانات غیرمعمول یا اگزوتیک (اگزاتیک) تقسیم میشه.
حیوانات خانگی معمول
شامل سگ و گربه میشه. البته توی بعضی دسته‌بندی‌ها، پرندگان زینتی هم جزو حیوانات معمول حساب می‌شن. اما توی دسته‌بندی‌های دیگه، جزو حیوانات اگزوتیک به حساب میان.
حیوانات خانگی اگزوتیک
کلمه اگزوتیک (Exotic) به صورت تحت الفظی به معنی عجیب و غریب، بیگانه و خارجیه. و توی بحث ما به معنای حیواناتیه که نگهداریشون خیلی معمول و رایج نیست. و یا اینکه اون گونه، گونه بومی منطقه ما نیست.
- پرندگان زینتی (البته توی بعضی از دسته‌بندی‌ها)
- پستانداران کوچک مثل خرگوش، همستر و خوکچه هندی
- آبزیان مثل ماهیان آکواریومی
- خزندگان مثل لاکپشت، بعضی از مارها، ایگوانا و…
آیا حیوانات خانگی خطرناک هستند؟
اگه پت ما توی دسته‌بندی حیوان خانگی باشه، و در صورت وجود بیماری‌های مشترک توی اون گونه، اکسینه شده باشه و شرایط نگهداریش رو به درستی رعایت کنیم، هیچ خطری نداره.
این جمله که حیواناتی مثل سگ و گربه و خرگوش، حیوانات خطرناکی هستند، یک افسانه دروغ، خنده دار و تا حدی گریه آوره.
شرایط نگهداری حیوان خانگی
بسیاری از دوستان فکر می‌کنن که نگهداری حیوان خانگی یه کار آسونه و نیازی به کار خاصی نداره. این طرز فکر به شدت اشتباهه و در نهایت منجر به آسیب به حیوون زبون بسته میشه. نگهداری حیوان خانگی، مسئولیت زیادی داره. صحبت از نگهداری یه موجود زنده‌ست که جون و احساس داره.
مهم ترین بخش این مسئولیت، قبول این موضوعه که نگهداری حیوون خرج داره. مخصوصا درمورد نگهداری سگ و گربه. تامین ماهانه غذا، وسایل مورد نیاز و خدمات دامپزشکی برای این حیوانات، هزینه زیادی رو شامل میشه. و قبل از قبول سرپرستی هر حیوانی باید یه حساب کتاب کنید و ببینید آیا می‌تونید از پسش بر بیاید یا نه؟
بخش مهم دیگه، داشتن زمان خالیه. اگه از صبح تا شب بیرون از خونه‌اید و کسی در طول این مدن خونه نیست، نگهداری حیواناتی مثل سگ، گربه و پرندگان زینتی خیلی ایده خوبی نیست. اگه خیلی مسافرت می‌رید و نمیتونید حیوونتون رو با خودتون ببرید یا کسی رو ندارید که حیوون رو بهش بسپارید، نگهداری حیوان خانگی فکر خوبی نیست.
مساله دیگه، فضای نگهداری حیوان خانگیه. مثلا اگه خونه شما خیلی کوچیکه، یا اینکه همسایه‌هاتون خیلی حساسن، ممکنه نگهداری یه پت مثل سگ خیلی مناسب شرایط شما نباشه.
در نهایت قبل از اینکه پت رو به سرپرستی بگیرید، باید شرایط خودتون رو از نظر هزینه، زمان و مکان بسنجید. و اگه شرایطتتون مناسب نگهداری پت مورد نظرتون بود، این کار رو بکنید.
نتیجه گیری
نگهداری حیوان خانگی از دیرباز توی تمام دنیا رایج بوده و هست. این همراهان مهربون و دوست داشتنی تاثیر مثبت زیادی توی سلامت روان و افزایش کیفیت زندگی ما دارن. البته همه اینا به شرطیه که پت مورد نظر ما، شرایط پت بودن رو داشته باشه و ما هم شرایط نگهداری صحیح و اصولی ازش رو داشته باشیم.
حیوانی که با هدفی جز تامین غذا و حمل و نقل نگهداری شه و هدف اصلی نگهداریش همراهی با انسان به عنوان یک دوست و همدم باشه.
کاهش اختلالات روانی مثل افسردگی. کاهش حس تنهایی. افزایش ترشح هرمون‌هایی مثل اکسی توسین و سروتونین. افزایش مسئولیت پذیری و…
بیماری‌های مشترکش با انسان قابل پیشگیری و کنترل باشه. خطرناک نباشه. تعداد اون گونه توی دنیا کم نباشه. بتونه توی اسارت تکثیر و پرورش داده بشه.
خیر. این حیوانات به هیچ وجه در دسته بندی حیوانات خطرناک قرار نمی‌گیرن.
بعضی از حیوانات مثل سگ، گربه و پرندگان زینتی رو نباید به مدت طولانی تنها بذارید. پس بهتره قبل از نگهداریشون، شرایط کار و زندگی خودتون با شرایط ایده‌آل نگهداری اون حیوون مقایسه کنید.